اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات و روش های درمان آن

اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات چیست؟

اسکولیوز ( scoliosis ) یا انحراف ستون فقرات یک بیماری است که در آن ستون فقرات به شکلی انحراف یافته و به یک طرف خمیده می‌ شود. این بیماری معمولاً در دوره نوجوانی آغاز شده و ممکن است با گذر زمان بدون درمان بیشتر شود. برای درمان این بیماری، روش ‌های مختلفی وجود دارد که می‌ تواند بهبودی و کاهش درد بیمار را به همراه داشته باشد.

در اسکولیوز، ستون فقرات به سمت راست یا چپ خم شده یا به صورت دو یا سه خمیدگی نشان داده می شود. این بیماری با علائمی مانند درد در پشت، خم شدن بیش از حد و ناراحتی در حرکت همراه می باشد.

تشخیص اسکولیوز معمولاً با استفاده از رادیولوژی صورت می ‌گیرد. در صورت تشخیص اسکولیوز روش‌ های درمانی مانند فیزیوتراپی، تمرینات ورزشی و در برخی موارد جراحی، مورد استفاده قرار می ‌گیرند.

علت انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز

اسکولیوز یک اختلال ستون فقرات است که به واسطهٔ انحراف کردن ستون فقرات به یک یا چند طرف رخ می ‌دهد. عوامل گوناگونی می‌ توانند باعث ایجاد این اختلال شوند که عبارتند از:

• عوامل ژنتیکی: اسکولیوز ممکن است به واسطهٔ ژنتیک و ارثی بودن این اختلال در خانواده ایجاد شود.
• عوامل محیطی: فعالیت‌ های روزانه مانند نشستن وایستادن برای مدت طولانی، حمل و نقل و انجام ورزش‌ هایی که ستون فقرات را به شدت تحریک می‌ کنند، می ‌توانند باعث ایجاد این اختلال شوند.
• عوامل پزشکی: برخی بیماری ‌ها مانند بیماری‌ های عضلانی-اسکلتی، بیماری‌ های نورولوژیکی و بیماری ‌های متابولیکی نیز می‌ توانند باعث ایجاد این اختلال شوند.
• عوامل روانی: تحمل استرس و اضطراب و افسردگی نیز می‌ تواند باعث ایجاد این اختلال شود.

در نتیجه، برای جلوگیری از ایجاد این اختلال، باید به فعالیت ‌های ورزشی، استراحت درست، تغذیه سالم و داشتن یک سبک زندگی سالم و متعادل توجه کرد.

علائم اسکولیوز

• اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات در برخی موارد می تواند باعث درد و ناتوانی شود.
• علائم اسکولیوز شامل موارد زیر است:
• انحراف ستون فقرات در جهت چپ یا راست
• شانه های نامتقارن
• برجستگی در ناحیه پشتی یا جلویی بدن
• درد در ناحیه پشتی، گردن یا پاها
• ناتوانی در حرکت کردن بدن یا ایستادن به شکل عمودی

در صورتی که فرد به یک یا چند علامت بالا دچار شده است، باید به پزشک مراجعه کند. پزشک ممکن است تصویربرداری از ستون فقرات انجام دهد تا ببیند آیا اسکولیوز وجود دارد یا نه.

انواع اسکولیوز (انحراف ستون فقرات)

اسکولیوز یا انرحاف ستون فقرات متنوع می باشد که عبارتند از:

• اسکولیوز خلقی

اسکولیوز خلقی یا اسکولیوز کودکان، یکی از نوع‌ های اسکولیوز است که به دلیل ناهنجاری در ساختار استخوان های بچه ها در دوران رشد به وجود می ‌آید. این نوع اسکولیوز معمولاً در سنین ۳ تا ۱۰ سالگی شروع شده و می‌تواند با پیشرفت رشد بچه تشدید گردد. اسکولیوز خلقی به دلیل عدم توازن عضلات پشتی، کمری و شکمی و یا به دلیل بیماری‌ های مربوط به استخوان‌ ها و عضلات بدن رخ  می دهد.

• اسکولیوز ارثی

اسکولیوز ارثی به دلیل وراثت از پدر و مادر به فرزندان منتقل می‌ شود. این نوع اسکولیوز معمولاً در سنین بالاتر شروع شده و با پیشرفت بیشتر بیماری تشدید می گردد. اسکولیوز ارثی به دلیل ناهنجاری در ستون فقرات و یا به دلیل عدم توازن عضلات پشتی و کمری اتفاق می افتد.

• اسکولیوز ناشی از بیماری ‌های عضلانی

اسکولیوز ناشی از بیماری‌ های عضلانی مانند دیستروفی عضلانی، پارالیز و یا سایر بیماری ‌های مربوط به عضلات و استخوان‌ ها است. این نوع اسکولیوز به دلیل ضعف عضلات پشتی و کمری و یا به دلیل ناهنجاری در ساختار استخوان‌ها و عضلات بدن به وجود می آید.

چگونه انحراف ستون فقرات را تشخیص دهیم؟

• معاینه فیزیکی

در معاینه فیزیکی برای تشخیص اسکولیوز، پزشک ممکن است از بیمار بخواهد که با پشت صاف ایستاده و دستان به سمت پایین در دوطرف بدن قرار گیرند، سپس پزشک با دقت انحرافات ستون فقرات را بررسی می‌ کند. همچنین، پزشک ممکن است از بیمار بخواهد که به جلو و به عقب خم شود تا انحرافات دیگری که در ستون فقرات وجود دارد را بررسی نماید.

• تصویربرداری

در برخی موارد، برای تشخیص دقیق تر اسکولیوز، تصویربرداری نیز انجام می‌ شود. در این روش، از انواع مختلف تصویربرداری مانند رادیوگرافی، اسکن CT و MRI استفاده می کنند. تصاویر به دقت بررسی شده و انحرافات ستون فقرات اندازه‌گیری خواهد شد.

به طور کلی، تشخیص اسکولیوز با ترکیب معاینه فیزیکی و تصویربرداری صورت می‌ گیرد و در صورت تشخیص اسکولیوز، پزشک روش ‌های درمانی مناسب را تعیین خواهد کرد.

تعیین درجه اسکولیوز

برای تشخیص اسکولیوز از روی عکس ایکس-ری، زاویه انحنای کمری شما به طور کلی باید حداقل 10 درجه باشد. در صورتی که منحنی بیشتر از 25-30 درجه باشد، “زیاد” و اگر بیش از 45-50 درجه باشد “شدید” در نظر گرفته می شود.

در زوایای بالای 40 درجه معمولا جراحی در نظر گرفته می شود. در این روش اغلب یک همجوشی ستون فقرات انجام می شود تا انحنای اسکولیوز را مجبور به توقف رشد کند.

اگر انحنا بین 10 تا 20 درجه است، ممکن است فقط لازم باشد به طور دوره ای به پزشک مراجعه کرد تا انحنای کمری، از نظر پیشرفت بررسی شود.

روش های درمان اسکولیوز

برای درمان اسکولیوز از راه های درمانی غیر جراحی و در شرایط سخت از جراحی استفاده می کنند.

درمان غیر جراحی

در اغلب موارد، درمان اسکولیوز با روش های غیر جراحی انجام می شود. چند روش غیر جراحی برای درمان اسکولیوز عبارتند از:

• ماساژ: ماساژ نوعی درمان برای کاهش درد و تسکین علائم اسکولیوز می باشد.
• فیزیوتراپی: فیزیوتراپی باعث افزایش قدرت عضلات پشتی شده و به کاهش درد کمک می کند.
• تمرینات تقویتی: تمرینات تقویتی می تواند باعث افزایش قدرت عضلات پشتی شود و به کاهش درد کمک کند.
• پوشیدن قوز بند طبی یا بریس: ابزار درمانی است که به صورت خاص طراحی شده  تا به کاهش انحراف ستون فقرات کمک کند.  در موارد شدید، بریس یا قوزبند طبی ممکن است به عنوان یک راه حل غیر جراحی درمان اسکولیوز مورد استفاده قرار گیرد. اما تصمیم نهایی برای درمان اسکولیوز باید توسط پزشک متخصص گرفته شود.

قیمت کمربند اسکولیوز

قیمت کمربند های اسکولیوز بین 6 تا 7 میلیون میباشند که هرساله مطابق مصوبه وزارت بهداشت و درمان قیمت آن افزایش میابد. به همین دلیل قیمت کمربند های اسکولیوز در سال 402 از سال گذشته بیشتر است.

درمان جراحی

در موارد شدید اسکولیوز، درمان جراحی ممکن است لازم باشد.

جراحی اسکولیوز

یکی از روش های مهم در اسکولیوز پیشرفته جراحی می باشد. روش های جراحی متفاوتی برای درمان انحراف ستون فقرات وجود دارد که عبارتند از:

جراحی ترکیبی: در این روش، پیچ و مهره های فلزی به استخوان های ستون فقرات اضافه می شوند تا به کاهش انحراف ستون فقرات کمک کنند.

جراحی کمربندی: در این روش، یک کمربند پوشیده می شود تا به کاهش انحراف ستون فقرات کمک کند.

جراحی کمربندی درونی: در این روش، یک کمربند درون بدن قرار می گسرد تا به کاهش انحراف ستون فقرات کمک کند.

روش‌های پیشگیری از اسکولیوز

اسکولیوز یک بیماری انحراف ستون فقرات است که بیشتر در سنین نوجوانی شروع می‌شود. برای پیشگیری از اسکولیوز، باید روش‌ هایی را که می‌تواند این بیماری را تشدید کند، مانند قرار دادن بارهای سنگین بر روی ستون فقرات و انجام فعالیت های تکراری ( نشستن وایستادن برای مدت طولانی ) را کاهش داد. یکسری از موارد پیشگیری را در زیر مشاهده میکنید:

• حفظ وزن: بیشتر بیمارانی که دچار اسکولیوز هستند، دارای وزن اضافی می باشند. بنابراین، حفظ وزن مناسب می ‌تواند به پیشگیری از این بیماری کمک کند.
• ورزش‌ های مناسب: ورزش ‌هایی که به افزایش قدرت عضلات پشتی و شکمی کمک می‌ کنند، به پیشگیری از اسکولیوز کمک خواهند کرد. ورزش‌هایی مانند شنا، پیاده‌ روی، نرمش های کششی و پیلاتس می‌ توانند به افزایش قدرت عضلات کمک کنند.
• نشستن و ایستادن درست: نشستن وایستادن درست به پیشگیری از اسکولیوز کمک خواهند کرد. برای نشستن درست، باید پشتی را به دیوار چسبانده و سر و گردن را به جلو نکشید. برای ایستادن درست، باید وزن را بر دو پا توزیع کرده و سر و گردن را به جلو نکشید.
• استفاده از صندلی ‌های مناسب: این صندلی ها  به پیشگیری از اسکولیوز کمک می کنند. صندلی‌ هایی با پشتی بلند و پشتی کمک کننده به کمر می‌ توانند به کمک کاهش فشار بر روی ستون فقرات و پیشگیری از این بیماری کمک کنند.
• توجه به نحوه برداشتن و حمل و نقل اشیا: برداشتن و حمل و نقل اشیا به درستی می‌ تواند به پیشگیری از اسکولیوز کمک کند.

آیا اسکولیوز درد هم دارد؟

در برخی موارد، اسکولیوز ممکن است با درد همراه باشد. درد در ناحیه پشت، گردن، شانه، کمر، پاها و بازوها احساس می شود. در برخی افراد، درد ممکن است در حالت خم شدن، ایستادن یا نشستن شدیدتر گردد. برخی از علل درد در اسکولیوز شامل تنش عضلانی، فشار بر روی اعصاب، آسیب به بافت های نرم و تغییرات در ستون فقرات هستند. در هر صورت، درمان درست و به موقع اسکولیوز می تواند به کاهش درد کمک کند.

عوارض اسکولیوز در بارداری چیست؟

اسکولیوز در بارداری می تواند عوارض متعددی داشته باشد. در برخی موارد، اسکولیوز باعث ایجاد درد در پشت، بازوها، پاها و گردن می شود که باعث ایجاد مشکلات در حرکت و فعالیت های روزمره فرد می گردد. اسکولیوز باعث ایجاد مشکلات تنفسی در بارداری می شود که در برخی موارد این مشکل خطرناک بوده و نیاز به درمان فوری و حتی بستری شدن بیمار در بیمارستان را دارد. در برخی موارد، اسکولیوز می‌تواند باعث ایجاد مشکلات در زمان زایمان شده و منجر به سزارین گردد. در صورت داشتن اسکولیوز در بارداری، مشاوره با پزشک متخصص و درمان مناسب اهمیت دارد.

آیا اسکولیوز در بارداری درمان دارد؟

درمان اسکولیوز در بارداری امکان ‌پذیر است، اما باید با احتیاط و توسط پزشک متخصص انجام شود. درمان اسکولیوز در بارداری شامل ترکیبی از تمرینات فیزیکی، درمان‌های دارویی، پوشیدن بریس یا قوز بند طبی و در برخی موارد جراحی است. تمرینات فیزیکی می‌ تواند به کاهش درد و بهبود حرکت و فعالیت های روزمره کمک کند. درمان‌ های دارویی در کاهش درد و التهاب کمک کننده هستند. قرار دادن بریس یا قوز بند طبی به کاهش فشار بر روی ستون فقرات کمک می کند. در موارد شدید، جراحی ممکن است لازم باشد. با این حال، هرگز نباید بدون مشاوره با پزشک، هرگونه درمانی را شروع کرد.

فرق اسکولیوز با کیفوز

اسکولیوز به عارضه ای گفته میشود که در آن ستون فقرات فرد حالت “S” یا “C” به خود میگیرد. در این حالت سیستم ریوی و قلبی فرد دچار اختلال میشود. کیفوز باعث به وجود آمدن یک خمیدگی غیر طبیعی در ستون فقرات میباشد که منجر به یک خمیدگی به سمت بیرون و برآمدگی در وضعیت بدن میگردد. برای مطالعه بیشتر درباره کیفوز یا قوز کمر و راه های درمان آن، پیشنهاد میکنیم مقاله قوز کمر را چگونه درمان کنیم را مطالعه نمایید.

سوالات شما

آیا اسکولیوز با افزایش سن بدتر می شود؟

بله، اسکولیوز می تواند و با افزایش سن بدتر شود. دلیل این امر این است که این وضعیت پیشرونده است، به این معنی که در طول زمان بدتر می شود. علاوه بر این، ستون فقرات با افزایش سن به رشد و تغییر ادامه می‌دهد، که می‌تواند باعث برجسته‌تر شدن انحنا شود.

آیا می توانم اسکولیوز خود را در 17 سالگی رفع کنم؟

هزینه فیزیوتراپی اسکولیوز چقدر است؟

هزینه های فیزیوتراپی بسته به تعداد جلسات و مراکز خصوصی دولتی متفاوت است. اما چیزی که مشخص است این اسات که تعداد جلسات فیزیوتراپی اسکولیوز بسیار بیشتر است و به طبق هزینه آن نیز بیشتر خواهد بود.

نتیجه گیری

اسکولیوز یک بیماری جدی انحراف ستون فقرات به سمت چپ و راست است که با تشخیص زود هنگام و درمان مناسب، می توان از پیامدهای ناگوار آن جلوگیری کرد. درمان اسکولیوز شامل چندین روش است که بسته به شدت بیماری و سن بیمار، پزشک معالج ممکن است از یک یا چند روش استفاده کند.

استفاده از قوز بند طبی، کفش‌ های ویژه و تمرینات کششی برای تقویت عضلات، می تواند سبب بهبودی در بیماری اسکولیوز شود. در صورتی که بیماری درجه بالاتری داشته باشد، ممکن است به جراحی نیاز پیدا کنید. در این صورت، جراحی باعث کاهش درجه انحراف و بهبود علائم بیماری می شود.

در نهایت، پیشگیری از اسکولیوز نیز بسیار مهم است. بهتر است برای جلوگیری از بیماری، از دوره‌های مختلف تمرینات ورزشی، حفظ وضعیت صحیح بدن،و استفاده از میز و صندلی‌ های خاصی که به وضعیت صحیح بدن کمک می کنند، استفاده کرد.