حساسیت به پوشک و درمان آن

علائم حساسیت به پوشک

حساسیت به پوشک یکی از مشکلات رایج پوست نوزادان و کودکان است. در حساسیت، پوست کودک دارای لکه های ملتهبی می گردد که علت اصلی آن، دیر تعویض کردن پوشک و اگزمای پوستی در اثر تماس طولانی مدت پوست با مدفوع و ادرار است.

از علائم دیگر حساسیت به پوشک می توان به ایجاد جوش در اثر مدفوع و اگزمای کشاله ران نوزاد اشاره کرد که  گاهی اوقات با تغییر مارک پوشک یا استفاده از پماد های حاوی اکسید روی، گیاه آلوئه ورا و گل همیشه بهار مشکل رفع می گردد.

بثورات پوشک یا همان حساسیت به پوشک معمولا با درمان های خانگی ساده مانند خشک کردن پوست، تعویض به موقع پوشک و استفاده از پمادهای گیاهی رفع می شود.

مهمترین علائم حساسیت به پوشک در نوزاد

گاهی اوقات با وجود تعویض به موقع پوشک، باز هم کودک احساس بدی دارد و بدخلقی می کند که با مشاهده دقیق تر می توان به علت آن یعنی ایجاد بثورات در اثر حساسیت کودک به پوشک پی برد. کودکان بنا به دلایل مختلفی به پوشک حساسیت نشان می دهند که از جمله آن ها می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• قارچ در ناحیه پوشک کودک

قارچ یا عفونت کاندیدا ( Candida infection ) زمانی رخ می دهد که تعادل بین میکروب های طبیعی و باکتریایی پوست از بین برود. قارچ در جاهای تاریک و نمدار رشد می کند؛ بنابراین شاهد رشد قارچ در ناحیه کشاله ران و دستگاه تناسلی نوزادان هستیم. ایجاد قارچ می تواند به دلیل تعویض طولانی مدت و جنس پوشک باشد.

استفاده از پوشک های خیس و مرطوب در مدت زمان طولانی سبب رشد قارچ می شود. یک راه حل برای عدم ایجاد قارچ یا رفع این مشکل استفاده از پوشک هایی با قابلیت جذب بالا است. همچنین تعویض پوشک در هر 3-4 ساعت می تواند این مشکل را رفع کند.

• اگزمای کشاله ران

از علل اصلی اگزمای کشاله ران می توان به مواد حساسیت زای پوشک، عوامل محیطی و عوامل وراثتی اشاره کرد. اگزما سبب قرمزشدن، زبر شدن و پوسته پوسته شدن پوست در قسمت کشاله ران می شود که در نوزادان 6-12 ماهه شایع است. اگزما را می توان با استفاده از پمادهای دارویی برطرف نمود.

• جوش های پوستی یا عفونت مخمر

جوش پوستی بسیار ظریف و دردناک بوده و در قسمت ران ها و اطراف اندام تناسلی به وجود می آید. در زمان مصرف آنتی بیوتیک ها یا بعد از مصرف آن ها، عفونت مخمر ایجاد می شود. جوش های پوستی ابتدا بسیار ریز و قرمز هستند و  کم کم تعداد شان افزایش یافته و رنگشان روشن تر می شود. برای رفع این مشکل می توان از پماد یا کرم دارویی با تجویز پزشک استفاده کرد.

• ایجاد جوش در اثر مدفوع

زمانی که کودکان به بیماری گوارشی مانند اسهال دچار می شوند پوشک آن ها در اکثر مواقع خیس است. رطوبت و اسیدی بودن ادرار و مدفوع در زمان اسهال، سبب می شود که پوست نوزاد دچار حساسیت شود.

با تعویض به موقع ( زود به زود) پوشک، خشک کردن پوست کودک بعد از تمیز کردن و مدتی بازنگه داشتن کودک برای عبور جریان هوا در ناحیه تناسلی می توان از بروز مشکلات پوستی جلوگیری کرد. همچنین با استفاده از پماد های حاوی اکسید روی می توان عفونت را درمان کرد.

• بهانه گیر شدن بچه به هنگام تعویض پوشک

اگر کودکتان به هنگام تعویض پوشک گریه می کند باید به دنبال علت آن باشید. از علل گریه و بی قراری نوزاد در زمان تعویض پوشک می توان به گرسنگی یا ایجاد احساس ناخوشایند ناشی از سردی پوشک اشاره کرد.

بهتر است اگر کودک گرسنه است اول گرسنگی او را رفع کنید، سپس با سرگرم کردن کودک، در آغوش گرفتن وایجاد آرامش و کاهش گریه های کودک، پوشک او را تعویض کنید. توصیه می شود در زمان بازی کردن کودک، پوشک را عوض نکنید.

بعضی از کوکان از ایجاد تغییر در درجه حرارت بدنشان احساس خوشایندی ندارند (تنفر داشتن از سردی پوشک) برای رفع این مشکل، بهتر است بعد از شستشو، نوزاد کمی بدون پوشک بماند تا بدن ومحیط ( پوشک) هم دما شوند سپس می توانید با آرامش بیشتر پوشک را عوض کنید.

• تغییر ظاهر پوست

در اثر حساسیت نوزاد به پوشک، ظاهر پوست دچار تغییراتی می شود که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• جوش زدن و دون دون شدن پوست در ناحیه زیر پوشک
• قرمز و حساس شدن پوست باسن، ران و اندام تناسلی

علت بروز حساسیت پوستی پوشک

از علل ایجاد حساسیت پوستی پوشک در نوزادان می توان موارد زیر را بیان کرد:

• بیش از حد سفت بستن پوشک: وقتی پوشک سفت بسته می شود، سبب می شود که هوا در داخل آن جریان نداشته و باعث سوختگی یا حساسیت پوستی و سائیدگی پوست کودک شود.
• استفاده از محصول جدید ( تغییر برند پوشک): گاهی اوقات پوست کودک به تغییر مارک پوشک، دستمال مرطوب و مواد شوینده واکنش نشان می دهد و سبب ایجاد حساسیت های پوستی و کهیر خواهد شد.
• تغییر رژیم غذایی کودکان (استفاده از غذاهای جامد): وقتی کودکان بعد از 6 ماهگی شروع به خوردن غذاهای جامد می کنند، ممکن است تغییراتی در مدفوع آن ها دیده شود که سبب ایجاد کهیر یا حساسیت پوستی می شود.
• مصرف آنتی بیوتیک ها برای درمان بیماریهای گوارشی یا غیره: زمانی که کودک از آنتی بیوتیک استفاده می کند، احتمال رشد قارچ ها و باکتری ها در نواحی کشاله ران یا مقعد ( نواحی زیر پوشک) وجود دارد.

راهکارهای پیشگیری از بروز حساسیت ناشی از پوشک در کودکان

برای جلوگیری از کهیر در اثر استفاده از پوشک باید بهترین پوشک را که دارای خاصیت ضد حساسیتی هست، انتخاب کرد. پوشک باید تمیز بوده و فاقد هر گونه آلودگی و گرد و غبار باشد. همچنین بعد از هر بار شستن نوزاد باید باسن و نواحی تناسلی او را با دستمال یا حوله کاملا خشک کرد.

پوشک را طی روندی منظم مثلا 3-4 ساعت یک بار تعویض کنید، تا هم از بروز حساسیت جلوگیری شود و هم  مانع از نشتی آن گردید. باسن نوزاد را بعد از تعویض با آب گرم شسته و ناحیه زیر پوشک را بعد از شست و شو کاملا خشک نمایید و پوشک را خیلی سفت و محکم نبندید تا تبادل هوا در زیر پوست جریان داشته باشد و پوست نفس بکشد.

زمانی که کودکان دچار حساسیت و کهیر می شوند، استفاده از کرم یا پمادهای ضد سوختگی، بهترین گزینه است. در زمان تعویض پوشک قسمت هایی که دچار حساسیت پوستی شده را ابتدا با مواد شوینده کامل شسته سپس از کرم یا پماد برای رفع عارضه استفاده کنید.

دست های خودتان را بعد از هر بار تعویض پوشک به خوبی بشویید. شست و شوی مداوم دست ها از انتقال قارچ یا باکتری به اعضای دیگر خانواده جلوگیری کرده و مانع گسترش باکتری ها در بدن کودک می شود.

درمان های خانگی برای بهبود حساسیت پوستی پوشک

با مشاهده اولین نشانه های حساسیت پوستی به پوشک باید برای درمان آن اقدام شود. در صورتی که نوزاد به جنس پوشک حساسیت نشان داد باید مارک پوشک را تغییر داد. استفاده از کرم یا روغن بچه در زمان تعویض پوشک سبب کاهش این علائم می گردد.

از راه های در مان های خانگی این مشکل می توان موارد زیر را بیان کرد:

• استفاده از گیاه عنبر سائل

استفاده از پمادهایی که حاوی عنبر سائل هستند، سبب بهبود عارضه پوستی نوزادان می شود. طی تحقیقاتی که بر روی 309 کودک انجام گرفت، مشخص شد گیاه فندق افسونگر(عنبرسائل) در بهبود حساسیت های پوستی بسیار موثر بوده است.

• شیر مادر

استفاده از شیر مادر برای بهبود حساسیت پوستی جزو راهکارهای درمانی موثر و ایمنی بخش محسوب می شود. طی تحقیقاتی که صورت گرفته است، شیر مادر می تواند به اندازه پماد هیدروکورتیزول 1 درصد برای بهبود این عارضه موثر باشد.

• آلوئه ورا

طی تحقیقاتی که روی کودکان انجام شد، مشخص شد گیاه آلوئه ورا در بهبود حساسیت پوستی بسیار تاثیر گذار است.

• کالاندولا

پماد کالاندولا حاوی گل همیشه بهار می باشد که اکثر مادران برای درمان حساسیت پوستی نوزادان از آن استفاده می کنند.

از راهکارهای دیگر طبیعی برای درمان حساسیت های پوستی می توان به استفاده از گل پامچال، ترکیبی از عسل، روغن زیتون و موم اشاره کرد.

پوشک برای پوست حساس

پوست بعضی از نوزادان بسیار حساس بوده و به اکثر برندهای پوشک موجود در بازار حساسیت نشان می دهند. بنابراین باید به داشتن خاصیت ضد حساسیت پوشک بیشتر توجه کرد.

از بین برندهای خارجی بهترین مارک برای پوست حساس، می توانید برند پمپرز را انتخاب کنید. مارک های مای بیبی و مولفیکس در برند های ایرانی برای پوست حساس بسیار مناسب می باشند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر با درمان های خانگی مشکل حساسیت پوستی کودک درمان نشد، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و از او برای درمان مشورت گرفت. شاید پزشک اطفال برای درمان این عارضه از داروی تخصصی تری استفاده کند. گاهی اوقات ایجاد حساسیت های مکرر در کودکان به خاطر کمبود مواد مغذی یا ویتامین ها در بدن آن ها می باشد.

زمانی که کودک دچار عارضه های زیر همراه با حساسیت پوستی می شود، باید به پزشک مراجعه کرد:

• حساسیت های پوستی به همراه تب شدید
• حساسیت هایی که با وجود درمان های خانگی بهبود نیافته اند.
• حساسیت ها و جوش هایی که همراه با خونریزی، خارش یا ترشح باشد.
• جوش هایی که هنگام ادرار کردن باعث سوزش یا درد شدید در نوزاد می شود.

نتیجه گیری

از مهم ترین علائم حساسیت به پوشک می توان پوست ملتهب درنواحی باسن، ران و اندام تناسلی همراه با خارش و زخم را بیان کرد. اکثر اوقات حساسیت های پوستی با درمان های خانگی مثل شست و شو با آب گرم، خشک کردن نواحی زیر پوشک بعد از شست و شو و استفاده از پمادهایی که حاوی گیاه آلوئه ورا، گل همیشه بهار و عنبر سائل هستند، بهبود می یابند. در صورت عدم درمان حساسیت های پوستی با روش های خانگی نام برده یا حساسیت همراه با تب بهتر است به پزشک مراجعه کنید.