تاثیر مکیدن انگشت یا پستانک بر دندان ها

مکیدن دست توسط کودکان

مکیدن انگشت یک رفتار ناخودآگاه در کودکان است که تقریبا از ابتدای تولد میتوانیم در آنها ببینیم. حتی برخی از کودکان در دوران جنینی، انگشتان خود را در دهان خود قرار می دهند و اقدام به مکیدن آن می کنند. به گفته کارشناسان مکیدن انگشت راهی برای مقابله با تحریک بیش از حد است. صداهای جدید، افراد جدید، مناظر جدید و … چیزهای زیادی هستند که در زندگی یک نوزاد می گذرد؛ مکیدن چیزی به کودک خردسال آسایش و امنیت می دهد.

زمانی که کودک از والدین خود جدا می شود و در میان افراد یا محیط ناشناس قرار می گیرد، تمایل به مکیدن انگشت یا پستانک در او افزایش می یابد. مکیدن انگشت یا پستانک مزایا و معایبی را برای کودکان به همراه دارد. از مزایای تاثیر پستانک می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• جلوگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزادان در خواب
• ایجاد رضایت در شرایط سخت و ایجاد آرامش بیش تر در کودکان

عوارض پستانک یا مکیدن انگشت بعد از 2 سالگی

• اختلال در رشد صحیح و آرایش منظم دندان ها و تغییر شکل سقف دهان (کام)
• جلو زدگی دندان های فک بالا
• اختلال در رشد مناسب فک
• جلوگیری از هم تراز شدن دندان های کودک
• ایجاد فاصله بین دندان های فک پایین و بالا
• عفونت قارچی دهان، برفک و پوسیدگی دندان ها
• کج شدن دندان های شیری و کج در آمدن دندان های دائمی
• باز شدن بیش از حد مجراهای شنوایی، نفوذ ترشحات گلو به گوش میانی، انتقال باکتری های گلو به گوش و ایجاد عفونت های گوش

از جمله معایب استفاده طولانی مدت از پستانک یا مکیدن انگشت بعد از 2 سالگی پس باید سعی شود کودک قبل از دو سالگی مکیدن انگشت یا پستانک را ترک کند تا دندان ها و فک او دچار ناهنجاری در رشد نگردد.

 تغییر رشد فک و صورت

از جمله موارد تاثیر پستانک روی دندان می توان به تغییر رشد فک و صورت اشاره کرد. مکیدن انگشت یا پستانک در مدت زمان طولانی بر رشد عضله های دهان و صورت، استخوان های فک و دندان ها تاثیر زیادی می گذارند. فشار های مداوم زمان مکیدن باعث جابه جایی دندان ها شده و دندان ها در جایگاه نا مناسبی قرار می گیرند. همچنین فشار ناشی از مکیدن باعث عدم رشد متقارن و متناسب فک ها می گردد.

اگر فشار مکیدن زیاد باشد، عضله های صورت تغییر کرده و منجر به اختلالات بایت (کجی دندان ها و فک) می گردد. در نتیجه کودک در تکلم و جویدن هم دچار اختلال می شود. از پیامد های دیگر این فشار ها می توان به تاثیر آن بر ساختار و زیبایی صورت اشاره کرد که گاها سبب اختلال در رشد مفصل فک می شود.

تاثیر بر تکلم و تلفظ

تاثیر پستانک روی دندان و مکیدن انگشت به مدت طولانی بر تکلم و تلفظ بچه ها تاثیر می گذارد. فشار های دائمی که بر دندان های جلویی وارد می شود سبب اپن بایت یا اور بایت می گردد که در اثر کجی دندان ها و ضعف کنترل زبان، کودک ناخواسته شل صحبت می کند یا حروفی مثل س، ز، ل، و، ر را نمی تواند درست تلفظ کند.

نوزادان و کودکان کم سن باید تلفظ صداهای مختلف را با تغییر شکل دهان و عضله های صورت تمرین کنند. اگر مکیدن پستانک طولانی شود، کودک فرصت کافی برای تمرین کردن مهارت های زبانی را از دست می دهد.

مشکلات دندانی ناشی از مکیدن پستانک

از جدی‌ترین مشکلات دندانی مکیدن پستانک و انگشت، انواع مال الکوژن است. مال الکوژن به اصطلاحی در طبقه بندی و توصیف مشکلات کجی دندان، زمان بسته بودن دهان می گویند. از شایع‌ترین مال الکوژن ها در اثر مکیدن انگشت، اپن بایت و اور بایت هستند.

Description and Etiology of Malocclusion

Malocclusion is a developmental condition where there is a deflection from the normal relation or alignment of the teeth to other teeth in the same arch and/or to the teeth in the opposing arch. Malocclusion has always been a source of concern for individuals since antiquity. Specimens dating back to the 8th century BCE indicate that Etruscans used orthodontic bands to improve the alignment of teeth.²²

منبع: sciencedirect

اپن بایت

به انحراف دندان‌های فک‌های بالا و پایین به سمت جلو، اپن بایت می گویند. در این حالت با بستن کامل دهان، دندان‌های جلو با یکدیگر تماس نخواهند داشت. احتمالاً در آینده این افراد به ارتودنسی نیاز پیدا می کنند.

اوربایت

به انحراف دندان‌های فک پایین به سمت جلو، اوربایت می گویند. با بسته بودن دهان دندان‌های فک پایین توسط دندان‌های فک بالا کشیده می‌شوند. اور بایت شکل صورت و لبخند را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. افرادی که اوربایت شدید دارند به ارتودنسی پیچیده و گسترده نیاز پیدا خواهند کرد. گاهی اوقات برای این افراد از هدگیر و دیگر لوازم ارتودنسی استفاده می‌شود تا براکت‌های سنتی ارتودنسی (ابزاری برای اصلاح ناهنجاری های دهان و دندان) به صورت صحیح روی دندان‌ها قرار گیرند.

دندان پستانکی

از جمله مشکلات دندانی یا دندان پستانکی می‌توان به کج شدن دندان‌ها یا ناهنجاری‌ در فک و صورت اشاره کرد.

از دیگر عوارض پستانک می توان عفونت قارچی دهان، برفک و پوسیدگی دندان ها را نام برد. میکروب های عامل پوسیدگی دندان به همراه مواد قندی و تغذیه نامناسب به مرور زمان سبب پوسیدگی شدید دندان ها می شوند. گاهی مادران برای تمیز کردن دهان نوزاد از پستانک استفاده می کنند و بهداشت دهان و دندان را زیاد رعایت نمی کنند که همه این عوامل به مرور زمان سبب پوسیدگی دندان ها می گردند.

تاثیر بر چهره کودک

علاوه بر تاثیر پستانک روی دندان، مکیدن طولانی مدت پستانک روی چهره کودک هم تاثیر منفی می گذارد. مکیدن انگشت و پستانک سبب تغییراتی در دهان و دندان از جمله جلو زدگی فک، تغییر حالت دندان‌ها و تنگی قوس فک بالا می‌گردد. در میان دندان‌های جلویی فک بالا و پایین، بازشدگی ایجاد شده و با قرار گرفتن زبان در این فضا بازشدگی افزایش خواهد یافت که در چهره کودک تاثیر ناخوشایندی دارد.

راه های جلوگیری از مکیدن انگشت و استفاده از پستانک

از جمله راه‌های جلوگیری از مکیدن انگشت یا پستانک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• صحبت کردن با کودک
• تعیین جایزه و تشویق در زمان ترک این عمل
• یادآوری به کودک به صورت غیر کلامی (گذاشتن چسب زخم روی انگشت)
• شناسایی عوامل محرک استرس‌زا ( گاهی اوقات بچه ها زمان استرس و اضطراب انگشت خود را ناخودآگاه در دهان خود قرار می دهند.)
• استفاده از وسایل و اسباب بازی‌های جویدنی به عنوان جایگزین برای کودکان نوپا
• پیدا کردن زمان و مکان مکیدن (بیشترین زمان مکیدن در هنگام خوابیدن یا تماشای تلویزیون است.)
• پوشاندن دست‌ها در هنگام خواب با جوراب یا پارچه، خاموش کردن تلویزیون در هنگام مکیدن انگشت
• استفاده از لاک ناخن بدمزه با مارک‌های متنوع
• استفاده از روکش‌های انگشتی یا انگشت پلاستیکی
• استفاده از روکش پارچه‌ای انگشت یا دستکش پارچه ای
• استفاده از نگهدارنده دست (بانداژ پیشرفته) که مانع خم شدن آرنج می‌گردد.
• استفاده از وسیله ارتودنسی مانند پالاتال کریب (سیم کمانی شکل متصل به حلقه های فلزی در دو سر سیم که دور دندان آسیاب بزرگ قرار می گیرند و به دندان می چسبند و سیم را پشت دندان های جلویی بالایی قرار می دهند.)
• استفاده از پماد دکسپانتنول کنار ناخن‌هاو ایجاد طعم تلخ
• استفاده از چسب‌های پزشکی برای چسباندن توپ‌های پنبه‌ای به انگشتان شست
• استفاده از پستانک ارتودنسی

در رابطه با روش های ترک عادت پستانک در کودکان راهکار های متنوع و خوبی ارائه شده است که ما سعی کردیم بهترین و کارآمدترین آنها را در مقاله چگونه کودک را از پستانک بگیریم جمع آوری کنیم. پیشنهاد میکنیم حتما این مقاله مهم را مطالعه کنید.

پستانک ارتودنسی طوری طراحی شده که با فک و کام در حال رشد نوزاد مطابقت دارد و شکل فک و کام را در بهترین حالت نگه می‌دارد. این پستانک‌ها سبب کاهش فشار به لثه و دندان‌ها شده و از ایجاد اپن بایت و اوربایت جلوگیری می‌کنند.

از مزایای استفاده از پستانک ارتودنسی می توانیم به بهبود شکل فک و کمک به رشد سالم دندان ها اشاره کنیم.

آیا پستانک و شیشه شیر باعث کج شدن دندان می‌شود؟ 

از تاثیر پستانک روی دندان می‌توان به کج شدن دندان‌های شیری و حتی کج درآمدن دندان‌های دائمی اشاره کرد. رشد غیر طبیعی فک و دهان، رشد نامناسب دندان ها و عدم چفت شدن دندان ها روی هم از جمله تأثیرات منفی مکیدن طولانی مدت پستانک هستند. مکیدن زیاد شیشه شیر نیز سبب جلو آمدن فک کودک می شود.

آیا مکیدن انگشت توسط نوزاد نشانه اضطراب است؟

خوردن دست در نوزادان و کودکان یک امر طبیعی است و این عمل به آنها حس آرامش میدهد. اما در بزرگسالی این مسئله تغییر کرده و کودک ممکن است برای کاهش استرس و اضطراب خود اقدام به مکیدن دست کند.

چه زمانی برای ترک خوردن دست نیاز است که به پزشک مراجعه کنید؟

همه کودکان از سن یکسالگی باید تحت نظر دندانپزشک قرار بگیرند و بطور منظم ویزیت شوند. اگر کودک شما تا بعد از 4 سالگی همچنان عادت مکیدن انگشت را ترک نکرده است و سا تغییراتی در ناحیه دندان ها و فک یا مشکل در جوییدن و صحبت کردن مشاهده کردید لازم است که به پزشک مراجعه کنید.

جمع بندی

از جمله تاثیرات مکیدن طولانی مدت پستانک روی دندان می‌توان به تغییر در رشد فک و صورت، تاثیر منفی بر روی تکلم و تلفظ کلمات، اور بایت، اپن بایت، دندان پستانکی و زشت شدن چهره به خاطر جلو زدگی فک، اشاره کرد. یکی از راه‌های پیشگیری مکیدن انگشت می‌تواند استفاده از پستانک ارتودنسی باشد که راهکاری برای جلوگیری از بروز عوارض مکیدن انگشت و پستانک های معمولی به حساب می آید.